SOSYAL ANKSİYETE
BOZUKLUĞU (SAB)
Başkaları tarafından
zayıf, kaçık ve sıkıntılı olmakta yargılanma korkusu nedeniyle, toplumsal
etkinliklerde bulunmaktan sürekli kaçınma ya da bu tür ortamlara ancak aşırı
sıkıntı duyarak katlanabilme halidir.
Sosyal fobisi olan
hastalar toplum önünde konuşma, yazma, yeme, içme, ortak tuvaletleri kullanma
gibi çeşitli faaliyetlerden kaçınırlar, ellerinin ve seslerinin titrediğinin
fark edileceği endişesiyle toplumdan uzak dururlar.
Sosyal fobisi olanlarda
genellikle eleştirilmeye, olumsuz değerlendirilmeye ya da reddedilmeye karşı
aşırı duyarlılık, haklarını savunmada güçlük ve benlik saygısında düşüklük ve
aşağılık duygusu gibi belirtiler vardır.
Sosyal fobinin görülme
sıklığı bakımından cinsiyetler arasında belirgin fark bulunmadığı kabul
edilmekle beraber, hastalar genellikle genç, bekar, kadın, eğitim ve gelir
düzeyi düşük ve düzenli işi olmayan kişilerde sıktır.
SAB
TANI ÖLÇÜTLERİ
- Sosyal ortamlarda ya da performan gerektiren durumlarda ve ya tanımadık insanlar önünde ortaya çıkan belirgin ve inatçı korku. Kişi burada aşağılanmasına veya utanmasına neden olacak biçimde davranacağından ya da anksiyete belirtileri göstereceğinden korkar.
- Korkulan toplumsal durumlarla karşılaşa hemen her zaman anksiyete doğurur. Bu duruma bağlı veya durumsal olarak yatkınlık gösteren panik atağı biçimini alabilir.
- Kişi korkusunun aşırı ya da anlamsız olduğunu bilir.
- Korkulan toplumsal ya da bir eylemin gerçekleştirildiği durumlarda kaçınılır ya da yoğun anktsiyete ya da sıkıntıyla bunlara katlanır.
- Kaçınma, ya da korkulan toplumsal ya da bir eylemin gerçekleştirildiği durumlarda sıkıntı duyma, kişinin günlük işlerini, meslek işlevselliğini, toplumsal etkilerini veya ilişkilerini bozar veya fobi olacağına dair yoğun bir sıkıntısı vardır.
- 18 yaşın altındaki kişilerde süresi en az 6 aydır.
- Korku veya kaçınma bir maddenin doğrudan fizyolojik etkilerine veya genel tıbbi bir duruma bağlı değildir ve başka bir menal hastalıkla daha iyi açıklanamaz.
SEYİR
- Ortalama başlangıç yaşı 15 yaş olarakkabul edilmektedir.
- Sıklıkla yaşamboyu dalgalı bir seyir göstermekle beraber ortalama hastalık süresi 19 yıl olarak kabul edilmektedir.
- Stresli ve küçük düşündürücü bir olaydan sonra aniden başalyabileceği gibi başlangıç sinsi bir seyir de izleyebilir.
- Hastaların % 95 inde eşlik eden başka bir ruhsal hastalık vardır.
TEDAVİ
- Sosyal fobinin tedavisinde hem farmakolojik hem de psikoterapotik yaklaşımlar etkili olamktadır. Bazı olgularda bu iki yaklaşımın birlikte uygulanması tedavinin etkinliğini artırmaktadır.
- SAB’da ilaç tedavisi en az 12 ay sürdürülmelidir.
- Genellikle psikoterapi ve ilaç tedavilerinin etkinliğinin etkinliği birbirine yakındır. Psikoterapotik yaklaşımlardan en etkili olan bilişsel-davranışçı tedavi kombinasyonlarıdır. Yanlış düşünceler gözden geçirilmeli, seanslar halinde hastayı korku duyulan ortamlarla yüzleştirmek duyarsızlaşma eksersizleri yaptırılmalı ve tüm bunlar ev ödevleri ile desteklenmelidir.