Öğrenme Güçlüğünde Uygulanan Testler
1. WISC-R:
Zeka testleri bilişsel işlevlere ait bilgiyi getirir. Değişmezlik taşır. Eğer bir çocuğa zeka testi verdiysek bulduğumuz ranj, yetişkinlik ve yaşlılığa kadar aynı düzeyde kalır, değişmez. Değişmezliğin güvenirliği yaşla birlikte artar. Erken çocukluk döneminde yapılan değerlendirmeler daha az güvenilir olur. Değerlendirmenin yapıldığı zaman içinde tanımlayıcıdır. Sözel alt testlerde sorulara dinleyerek yanıt verir. Sunulan kapsam içinde alıcı ve ifade edici farkları ifade eder. Performans alt testlerde görsel-algısal, görsel-motor becerileri ölçer. Toplam puan zihinsel düzeyin iyi bir göstergesidir.
WISC-R Kategorileri:
- Kazanılmış Bilgi Kategorisi: Genel Bilgi+Aritmetik+Sözcük Dağarcığı alt testlerini içerir; bilgiyi kazanma ve kullanabilme yeteneğini ölçer.
- Sıraya koyma Yeteneği Kategorisi: Sayı Dizisi+Resim Düzenleme+Sözcük Dağarcığı alt testlerini içerir; kısa süreli bellekte depolanan görsel ve işitsel uyarıcıları ard arda koyabilme yeteneklerini ölçer.
- Mekansal Yetenek Kategorisi: Resim Tamamlama+Küplerle Desen+Parça Birleştirme alt testlerini içerir; çok boyutlu mekanda obje ya da sembolleri manipule edebilme yeteneğini ölçer.
- Kavramsal Yetenek Kategorisi: Yargılama+Benzerlikler+Sözcük Dağarcığı alt testlerini ölçer; dil işlevleriyle ilgili yetenekleri kapsar.
Bu kategorilerin her birinden elde edilecek toplam puan 30’ dur. Buna göre her bireyin zayıf ve güçlü yönlerini belirlemek mümkündür.
100-110-normal 111-119-yüksek 120-129-üstün 130-yukarısı-çok üstün 80-89-sınır
70-79-zihinsel özürlü
Özgül öğrenme güçlüğü tanısı alabilmesi için zeka bölümünün 80-85 olması gerekir. Normalin 1 standart kayma altında olması gerekiyor. Zeka bölümü 85 ve yukarısındaysa, WISC-R kategorilerine ya da paternlerine göre özgül öğrenme güçlüğüne yaklaşıyorsak diğer testleri de uygulamak gerekir.
2. Gesell Gelişim Figürleri:
Çocuğun silgi kullanmasına izin verilmiyor. Figürler kolayda zora doğru gidiyor. Çocuktan şekilleri kopya etmesi isteniyor. Hatalar; şekli bozma, birleştirememe bütünleştirememe, çizgilerin aralarını açık bırakma gibi hatalar yapar. Çocuğun figürleri çizerken zorlanması; görsel algı, ayrımlaştırma, bütünleştirme alanlarında sorunları olduğunu, ince motor becerilerinde sorun olduğunu gösteriyor.
3. Bender Gestalt Testi:
Geometrik figürlerden oluşur. Özgül öğrenme güçlüğü ve organizasyon yeteneğini ayırt etmede kullanılan bir testtir. Çocuğa komutlar verilir yapamazsa disleksi olma olasılığı çok yüksektir.
4. Head Testi:
Bireyin kendi bedeninde ve karşısındakinde sağ-solu ayırt edip edemediğini öğrenmek için yapılır. Kendi bedeninde sağ-solu ayırt edip edemediğini anlamak için basit sorular yöneltilir. Sağ kulağını göster, sol elini göster gibi. Çapraz sağ-sol gösterimi; sağ elinle sol bacağını göster. Karşısındakinin sağ-solunu ayırt etmesi için benim sağ gözümü göster denir. Ortalama 3-5 kez sorulur.
5. Harris Lateralleşme Testi:
Sıklıkla hangi elini, ayağını, gözünü kullandığı belirlenmeye çalışılır. Birini sağ birini sol eliyle yapıyorsa göz el koordinasyonu yok demektir.
6. Görsel-İşitsel Sayı Dizileri Testi:
6-12 yaşlara uygulanıyor. Dört alt ölçümden oluşan sayıları yazarak, dinleyerek, söyleyerek tanımlamaya çalışma testi. Bu test kısa süreli görsel/işitsel belleği ve dikkati ölçüyor. Çocuk sayıları gruplayarak mı aklında tutuyor, atlayarak mı söylüyor, sayıların yerlerini mi değiştiriyor. Bu ölçümler sonucunda yaş ve sınıf düzeyinin altındaysa hangi alanda sorun olduğuna işaret eder. Bellek, sıraya koyma, sözel-motor beceri olarak performansını ortaya koyuyor. Bu çocuğun hem güçlü olduğu yönünü buluyoruz hem de zayıf olduğu yönleri saptıyoruz.
7. Saat Çizimi:
Saat resmi çizmesi istenir. Sonra sayıları da yerleştirmesi isteniyor. Sayıların yazımı ve sıralamasına yönelik sorunları not ediyoruz. Görsel algılama, sıraya koyma, motor becerilerde güçlü-zayıf yönleri gösteriyor. Zaman belirlemesi yapıyoruz. İçinde bulunduğu zamanın farkında mı değil mi? Gün, ay, yıla ilişkin kavram bilgisini ölçüyoruz. Hangi gün, hangi ay, hangi yıldayız?
8. Okuma-Yazma Becerisi İncelemesi:
Sınıf düzeyinde bir metin okutuluyor 1 dk. Süreyle. Okuduğu doğru kelime sayısı sayılıyor. Yaptığı hatalar not ediliyor. Okuduğunu anlama becerisi ölçülüyor. Yazma becerisi iki yönlü test ediliyor. Sınıf düzeyine uygun parçayı dikteyle yazdırıyoruz, yazım hatalarına bakıyoruz. Alfabetik sırayla harfleri yazdırıyoruz (4 ve 5. sınıflar için uygun bu yöntem). 1-10 rakamları yazdırıyoruz. Sonra yer ve oryantasyon bilgisi için adres yazdırıyoruz.
1. sınıf ortalama 45 kelimeyi 1 dakika okuyor
2. sınıf ortalama 73 kelimeyi 1 dakika okuyor
3. sınıf ortalama 91 kelimeyi 1 dakika okuyor
4. sınıf ortalama 97 kelimeyi 1 dakika okuyor
5. sınıf ortalama 120 kelimeyi 1dakika okuyor
Kaynakça, Psk. Selcen DEMİRKAN, www.pdrciyiz.biz den alıntıdır.