Tırnak Yeme Alışkanlığı
Çocuğunuz
tırnaklarını yiyor, ya da parmağını emiyorsa, hemen endişeye kapılmayın; çünkü
bu alışkanlıkların 5 ila 18 yaş grubunda görülme olasılığı yüzde 45'lere
varıyor.
Alışkanlıklar
devamlı suretle tekrarlanan davranışlardır. Çocuklar genellikle devam ettikleri
bu hareketlerin farkında değiller ve bilinçsizce yapıyorlar. Ancak çocuklar bu
durumun farkında olmasalar da aileler hemen farkına vararak telaşa
kapılıyorlar.
Tırnağını
yiyen tek çocuğa siz sahip değilsiniz. 5 ile 18 yaş arası çocukların yüzde 40’ı
tırnağını yerken; 2 yaşında ki çocukların yüzde 45’i parmağını emiyor. Peki
neden çocuklar devamlı parmağını ağzına
götürüyor ya da tırnağını yiyor?
Aslında bunun tam bir açıklaması yok. Uzmanlar da alışkanlıkların sebeplerinden
emin değiller ancak bunların onları rahatlatan, öğrenilebilen davranışlar
olduklarını söylüyorlar.
En
yaygın alışkanlıklardan biri tırnak yemek ileriki yaşlarda erkeklerde daha çok
rastlanıyor. Bu tip alışkanlıklar sıkıntılı çocuklar için bir eğlenme,
gerilimlerini azaltma yoludur. Ancak tırnak yeme alışkanlığını kapmalarının bir
diğer sebebi de siz olabilirsiniz. Siz tırnağınızı yiyor musunuz? Araştırmalar
gösteriyor ki tırnak yeme alışkanlığı ailesel veya genetik faktörlere de
dayanıyor.
Ayrıca
birtakım baskı ve sıkıntılar, can sıkıcı olaylar da bazı çocukların tırnak
yemelerine neden olmaktadır.
İstek
ve davranışları engellenen baskı altında olan, kendilerini mutsuz ve güçsüz
hisseden bazı çocuklar bu durumlarla baş edebilme gücünü kendilerinde
bulamazlar ve iç dünyalarındaki bu gerginliklerini tırnak yiyerek gidermeye
çalışırlar.
Tırnak
yeme alışkanlığı; kişilik olarak hassas ve sinirli çocuklarda daha sık
görülmekte olup kendini gergin, sıkıntılı ve öfkeli hisseden çocuğun bir tür
dışa vurumudur.
Tırnak
Yeme Alışkanlığının Nedenleri:
Tırnak
yeme davranışı incelendiğinde, daha çok belirli bir grup sebepten kaynaklandığı
gözlemlenmektedir. Bu sebepler aşağıdaki maddelerde gruplandırılmıştır.
- Üzüntü ve sıkıntı duyguları
- Gerilim ve kaygı duyguları
- Öfke ve saldırganlık duyguları
- Korku
- Değersizlik ve güvensizlik duyguları
- Aile içi iletişim sorunları
- Tırnak yeme bir güvensizlik belirtisi olarak kabul edilir. Kendine güveni olmayan çocuklarda tırnak yeme davranışı daha çok gözlemlenmektedir.
Çocuğun
ihtiyacı olan güven ve sevgiyi alamaması yani kendisini güvende hissetmemesi
korku, stres, öfke ve heyecan durumlarına maruz kalması, kaygı ve endişeler,
yalnızlık, aşağılık duygusu, arkadaşlarının ilgisini kaybetme korkusu çocukta
tırnak yeme davranışına neden olabilmektedir.
Aile
içinde aşırı baskılı ve otoriter bir eğitimin uygulanması ve çocuğun sürekli
azarlanarak eleştirilmesi, kıskançlık, yeterli ilgi ve sevgi görememe, sıkıntı
ve gerginlik başlıca nedenlerdir
Örneğin,
herhangi bir sebepten dolayı anne – babasına kızan, onlara karşı öfke duyan
çocuk tırnak yeme davranışını sergileyebilir. Arkadaşlarına kendini doğru
biçimde ifade edemeyen çocuk bu sebeple kaygılanabilir ve bu sıkıntısını tırnak
yiyerek ifade edebilir. Çok sevdiği köpeğini kaybeden çocuk, üzüntüsü nedeniyle
bu davranışa yönelebilir. Bunun dışında, öğretmeninden veya ailesinden korkan
ve cezalandırılma kaygısı taşıyan çocuk tırnak yiyebilir. Aile içinde yaşanan
huzursuzluklar, anne baba geçimsizlikleri, anne babanın sık sık kavga etmesi,
boşanma ve ayrılıklar da çocuklarda tırnak yeme gibi davranışlara neden olur.
Bunun
yanı sıra anne babanın aşırı kaygılı olması, çocuğu aşırı derecede koruyup
kollaması, anne babanın çocuklar arasında ayrım yapması sonucu çocukta oluşan
kıskançlık da dolaylı şekilde çocuklarda tırnak yeme gibi davranışına neden olur.
Tırnak yeme taklit yoluyla da edinilebilen bir davranış da olmasından dolayı
ailede ya da çevrede herhangi bir bireyin tırnak yeme davranışı göstermesi
doğal olarak çocuğun ilgisini çekerek çocukta tırnak yeme gibi davranışa neden
olabilmektedir.
Tırnak
Yeme Konusunda Aileye Öneriler:
- 3–4 yaşına kadar görmezlikten gelin görmezden gelerek çocuğu alışkanlığında vazgeçirebilirsiniz. Çünkü bu tip alışkanlıklara bir bakıma ailenin dikkatini çekmek için başlanabiliyor. Çocuğunuz bu tür bir hareketin sizin tepkinizi çekeceğini biliyordur.
- Çocuğunuza gerekli sevgi ve şefkati gösterin. Çünkü eğer çocuk yeterince ilgi ve sevgi görmüyorsa bunun yarattığı üzüntüyü tırnak yiyerek dışa vurabilir
- Çocuğunuzun hangi durumlarda tırnak yediğini belirlemeye çalışın. Ör: Gergin olduğunda veya korktuğunda tırnaklarını yiyorsa sakinleştirme yoluna giderek tırnak yemesini engelleyebilirsiniz.
- Bu davranışı söndürmek için alternatifler üretin. Tırnak yemeye başladığı anda yiyecek verilerek meşgul edilmeli ya da heyecanlı anlarında(Ör: Televizyon izlerken) sakız çiğnetmek tırnak yemesini önleyebilir
- Çocuğunuza ellerini meşgul edecek uğraşlar verin. Sık sık "tırnağını yeme, çek elini" şeklinde yapılan ikazlar onu tedirgin eder. Çocuğun ilgisini çeken özellikle elleriyle uğraşacağı bir etkinliğe yöneltmek gerekir
- Çocuğunuzun tırnaklarını düzgün kesin, törpüleyin, kremleyin, el bakım seansları düzenleyin (özellikle kız çocukları için çocuğun gururunu okşayarak, tırnak yemenin onu ne denli çirkin yapabileceği yenmemiş tırnağın güzel olduğu fazla üzerinde durmadan telaşsız biçimde anlatılmalıdır. )
- Çocuğunuza karşı baskıcı ve eleştirel yaklaşmayın. Çocuğunuza azarlamak, korkutmak, ceza vermek gibi zorlayıcı yöntemler uygulamayın. Çünkü çocuğu azarlamak, korkutmak, ceza vermek gibi zorlayıcı yöntemler kimi zaman daha ağır duygusal problemlerin çıkmasına neden olabilir
- Çocuğunuzun kendisine olan güvenini pekiştirin. Başarılı olduğu alanlara dikkatini çekin.
- Çocuğunuzu bu alışkanlığın üstesinden gelebileceğine inandırın. Çocukla konuşarak kendi kendine bu alışkanlığı bırakabileceği söylenerek ya da çeşitli ödüller verilerek tırnak yemesi önlenebilir Ancak bunun kısıtlı ve uygun şekilde kullanılması gerekir. Aksi takdirde çocuk yeni ödüller almak için bunu kullanabilir.
- Çocuk ile konuşarak parmak ve tırnağa acı fakat zararsız bir sıvı sürülebilir. Bu hem hatırlatıcı ve hem de tırnağını ağzına götürdüğü zaman acı ile birleştiğinde bu alışkanlığı terk etmeye yardımcı olabilir. (Oje kullanmaya, çocuğunuzun tırnak yediğini fark ettiğiniz anda başlamalısınız. Eğer tırnak yeme alışkanlık haline geldi ise bu defacı oje tek başına yeterli olmayabilir.)
- Çocuğunuzu korku, kaygı yaratacak durumlardan uzak tutun. Küçük çocukların kaygı, korku verici televizyon filmlerini izlemeleri, kavgalı olaylarda bulunmaları çocuğu heyecanlandıracağı için sakıncalıdır.
- Çocuğa zaman verilmeli fazla zorlanmamalı Önemli olan sizin ona sabırla yaklaşmanız ve vazgeçirme süreci zamana yaymanız sabırlı ve kararlı olun.
Son
söz ve bir önlem olarak tırnak yemenin ve ısırmanın çok kötü bir alışkanlık
olmadığı ve bunu isteyenlerin kolaylıkla terk edebilecekleri çocuklara
anlatılmalıdır. Çocuk buna inandırıldığı zaman bu alışkanlıktan vazgeçmek için
çaba gösterecektir. Çünkü dış etkenler çocuğun bu alışkanlıktan vazgeçmesine
fazla etkili olmamakla bazı hallerde alışkanlığın kökleşmesine ve başkalarını
kızdırmak ve huzursuz etmek için bir araç olarak kullanılmasına neden
olmaktadır.
En
etkili tedavi yöntemi, Çocuğun gerginlik
ve uyumsuzluk nedenleri iyice araştırılmalı ve bunlar saptanarak çözüm
getirilmelidir.
Bu
alışkanlığından kurtulan bir kadın anlatıyor:
"Öncelikle
şunu söylemem gerekir ki, tırnak yemeyi bırakmak sigarayı bırakmak gibidir. Her
an yine başlayabilirsiniz. Öncelikle bırakmak, ardından yeniden başlamamak için
gerçekten yemeyi istemiyor olmalısınız. Ben, kendini bildi bileli tırnak yiyen
ve şu an 27 yaşında bir kadın olarak, yaklaşık bir aydır 'temizim'! Bunu nasıl
mı başardım? İlk başta ellerimden ve devamlı tırnak yiyen görüntümden
hoşlanmamaya başladım; bu durum bana ciddi rahatsızlık vermeye başlamıştı. Ama
tırnak yemeyi seviyordum, devamlı bir şeylerle oynuyor olmaya alışmıştım. Ama
bu alışkanlık beni gerçekten çok rahatsız ettiği noktada bıraktım. Tabii
düzenli manikürün ve renkli oje sürmenin de yardımıyla... Tırnak yemeyenler
anlamaz, bu gerçek bir başarı ve övünç hikâyesidir! Bu arada tırnak yemek bence
sanılanın aksine psikolojik bir rahatsızlık değil, tamamen alışkanlık. Çünkü
sadece stresli olduğum zamanlarda değil, keyifli bir arkadaş sohbetinde,
televizyon izlerken veya sokakta dolaşırken bile tırnaklarımı yiyordum..."